پازوکی، فاطمه. امکان­سنجی به­کارگیری قواعد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

پازوکی، فاطمه.

پايان­نامه كارشناسي ارشد.

استاد راهنما: محسن حاجي‌زين‌العابديني. (تاریخ دفاع: 1391/6/26)

استاد مشاور: دکتر شعله ارسطوپور، دکتر هادی شریف مقدم

دانشگاه پیام نور مشهد. (تاریخ تصویب پروپزال: 1389/9/27)

چکیده:
به كارگيري قواعد توصيف و دسترسي به منبع (آر.دي.اي.)، به عنوان قواعد جديد فهرستنويسي و با توجه به محيط و منابع اطلاعاتي جديد ضرورتي انكارناپذير است. هدف اين پژوهش، امكان سنجي به كارگيري آر.دي.اي. در سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران بر اساس نظر فهرستنويسان و شناسايي ميزان همخواني پيشينه هاي كتابشناختي با آر.دي.اي.است. پژوهش حاضر ازنوع كاربردي است و با روش پيمايشي و رويكرد توصيفي- تحليلي انجام شده است. پژوهش شامل دو بخش كلي است. در بخش نخست، ميزان آشنايي 49 نفر از فهرستنويسان شاغل در بخش فهرستنويسي پيش از انتشار (فيپا) با آر.دي.اي. از طريق پرسشنامه، با دو رويكرد خوداظهاري (نظر شخصي) و آشنايي واقعي (از طريق پرسش هاي باز) در قبل و بعد از آموزش و ميزان پذيرش قواعد از سوي ايشان سنجيده شد. نتايج نشان داد كه ميزان آشنايي خوداظهاري فهرستنويسان با آر.دي.اي.، پيش از آموزش بالاتر از سطح متوسط و ميزان آشنايي واقعي ايشان پايين تر از سطح متوسط است. پس از آموزش، هر دو نوع آشنايي (خوداظهاري و واقعي) بالاتر از سطح متوسط گزارش شد. هم چنين مشخص شد كه ميزان آمادگي فهرستنويسان براي پذيرش آر.دي.اي. بالاتر از سطح متوسط است. در اين پژوهش، وجود تفاوت معنادار بين ميزان آشنايي خوداظهاري، آشنايي واقعي و ميزان پذيرش فهرستنويسان كتابخانه ملي با جنسيت، ميزان تحصيلات، سن و سابقه كار فهرستنويسي مختلف نيز بررسي شد. در نتيجه، به جز تاييد فرضية وجود تفاوت معنادار بين وضعيت آشنايي خوداظهاري و واقعي فهرستنويسان داراي ميزان تحصيلات متفاوت با آر.دي.اي.، ساير فرضيه ها تائيد نشد. در رابطه با نرم افزار مورد استفاده در كتابخانه ملي (رسا) در پيوند با آر.دي.اي.، فهرستنويسان بيش از همه خواستار ارائه آموزش جهت بهره گيري از نرم افزار بر اساس تغييرات جديد، ايجاد هماهنگي در ساختار نرم افزار با ساختار پيشين، منطبق كردن نرم افزار با قواعد و استانداردها و پيش بيني امكان تغيير ساختار نرم افزار با توجه به نياز هر كتابخانه شدند. در بخش دوم پژوهش، با استفاده از سياهه وارسي، 1794 فيلد در قالب 111 پيشينه كتابشناختي فارسي در موضوع تاريخ ايران كه در دو سال 1386 و 1390 تهيه شده اند بررسي شد. نتايج اين بخش، انطباق بيش از 88 درصد از فيلدهاي پيشينه هاي كتابشناختي مورد بررسي با آر.دي.اي. را نشان داد. بيش ترين اشكال هاي شناسايي شده براي اين پيشينه ها به اشكال 11 درصد از فيلدها و پس از آن به ترتيب اشكال عدم ورود / 47 درصد در پيشينه ها و 20 / عدم انطباق با آر.دي.اي. با 07 12 درصد در / 7 درصد از فيلدها، عدم درج اطلاعات در فيلدهاي درست با 41 / 31 درصد در پيشينه ها و 46 / اطلاعات با 38 1 درصد از فيلدها و اشكال تايپي و / 5 درصد در پيشينه ها و 22 / 2 درصد از فيلدها، اشكال فهرستنويسي با 15 / پيشينه ها و 95 0 درصد از فيلدها مربوط مي شود. مقايسه ميان اشكال هاي شناسايي شده نشان داد كه / 3 درصد در پيشينه ها و 94 / املايي با 98 فراواني كليه اشكال ها به جز تفاوت با آر.دي.اي. در سال 1386 از سال 1390 بيش تر است. در پايان، الگوي پيشنهادي براي به كارگيري آر.دي.اي. در سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران ارائه شد. همچنين، جدول تطبيقي مارك ايران- آر.دي.اي. از ديگر دستاوردهاي اين پژوهش است.
كليدواژه ها: قواعد توصيف و دسترسي به منبع (آر.دي.اي.)، مارك ايران، فهرستنويسي توصيفي، سازمان اسناد و كتابخانه ملي‏‏، جمهوري اسلامي ايران، نرم افزار رسا


تمامی حقوق مطالب محفوظ است